Grondwater is de spaarrekening van de Vallei
Deze week is het Wereld Water Week. Graag laten we je eens zien wat onze boeren doen om zoveel mogelijk water vast te houden óf kwijt te raken, zodat jij droge voeten houdt.
“Wist je dat de nieuwbouwwijken in Leusden niet konden bestaan als het Valleikanaal in 1940 niet was gegraven?”, vertelt Ben Apeldoorn. “Voor die tijd was er altijd wateroverlast en stonden grote delen in de Vallei regelmatig onder water”, legt hij uit. Van nature is de Vallei, de naam zegt het al, een lager gelegen en daardoor natter en drassig gebied. De laatste jaren ziet koeienboer Ben Apeldoorn daar verandering in en is juist droogte een probleem. Ook daarom schenken de Vallei Boert Bewust-boeren aandacht aan de bodemvruchtbaarheid. Want een gezonde bodem kan water goed vasthouden als dat nodig is, of juist afvoeren als er veel water valt.
Stuwen in de sloot
Samen met twee buren doet Ben mee aan de regeling Watersparen van Waterschap Vallei en Veluwe. Rond zijn boerderij in Woudenberg zit er veel hoogteverschil tussen de percelen. Door het maken van twee stuwen in de sloot, kunnen zij het waterpeil aanpassen aan de hoogte van het land. Zo wordt het grondwaterpeil 20 á 30 centimeter hoger. “En juist op zandgrond is dat zo belangrijk, omdat water snel weg zakt. Maar vergis je niet, als het drie maanden niet regent zoals in 2020 kun je er niets tegen doen. Soms is het gewoon droog of juist te nat”, relativeert Apeldoorn.
Grondwater is de spaarrekening
In de Gelderse Vallei zit het meeste water onder de grond. Onder de zandgrond in Nederland zit net zoveel zoet water als in het hele IJsselmeer. Zowel de Veluwe als het IJsselmeer zijn daarmee belangrijke buffers, ook voor voldoende drinkwater bijvoorbeeld. In de winter wordt het grondwater aangevuld, in de zomer zakt het peil weer. “Eigenlijk is het grondwater hier een soort spaarrekening. Bij liquiditeitsproblemen, dus bij droogte, kun je daar weer gebruik van maken door het op te pompen voor beregening”, legt Ben uit. “Beregenen is erg duur en doen we hier alleen in geval van nood en lang niet overal. Met beregenen zorg je ervoor dat het ploegen, zaaien en bemesten niet voor niets is geweest en je daardoor mineralen ook kunt benutten. Niets is zo slecht voor het milieu als een mislukte teelt, beregenen is daarom zeker niet alleen nadelig voor het milieu. Als landbouwers gebruiken we ook maar een klein deel van het grondwater. En zelfs als we dat met beregenen zouden doen, dan nog zijn gras en vooral maisland netto leverancier van water aan de bodem. Op jaarbasis onttrekken deze gewassen veel minder water dan er aan regen op het land valt en ook veel minder dan bijvoorbeeld een naaldbos onttrekt”, weet Ben zelfs. “Al hopen we gewoon op een zomer waarin het regelmatig regent, dat is voor de natuur en de boeren het beste. Op een verregende zomervakantie wat mij betreft”, besluit Ben met een lach.
